De nieuwe richtsnoeren staatssteun ten behoeve van klimaat, milieubescherming en energie

De nieuwe Richtsnoeren Staatssteun ten behoeve van Milieubescherming en Energie voor de periode 2022 zijn van kracht sinds de bekendmaking ervan in het PbEU op 18 februari 2022. Deze nieuwe richtsnoeren verschillen sterk van die welke van kracht waren voor de periode 2014-2020.

Om de recentelijk verhoogde klimaat-, energie- en vervoerstreefdoelen tegen 2030 te kunnen waarmaken, zullen volgens een raming van de Commissie jaarlijks 390 miljard EUR extra investeringen noodzakelijk zijn vergeleken met het niveau van de periode 2011-2020, en nog eens 130 miljard EUR per jaar voor eerder geraamde andere milieudoelstellingen. Voor een investeringsuitdaging van deze omvang moeten middelen uit zowel particuliere als publieke sector kostenefficiënt worden ingezet. Een en ander zal dus alle sectoren beïnvloeden.

Deze richtsnoeren bieden houvast over de vraag hoe de Commissie verplicht aan te melden steunmaatregelen ten behoeve van milieubescherming, met inbegrip van klimaatbescherming, en energie op hun verenigbaarheid met artikel 107, lid 3, punt c), van het Verdrag zal beoordelen. Telkens als in deze richtsnoeren sprake is van “milieubescherming”, moet dit worden begrepen als “milieubescherming, met inbegrip van klimaatbescherming”.

De Commissie heeft immers vastgesteld dat - in het kader van milieubescherming - milieuexternaliteiten, imperfecte informatie en coördinatiefalen impliceren dat marktdeelnemers de kosten en baten van een economische activiteit misschien niet volledig laten meewegen wanneer zij beslissingen nemen op het gebied van consumptie, investeringen en productie, en dit ondanks maatregelen vanuit de regelgeving. Deze vormen van marktfalen, d.w.z. situaties waarin markten die men zelfstandig laat functioneren waarschijnlijk geen efficiënte uitkomsten opleveren, leiden niet tot optimale welvaart voor consumenten en de samenleving meer in het algemeen, met als resultaat ontoereikende niveaus van milieubescherming ten aanzien van de zonder steun van de overheid uitgeoefende economische activiteiten.

De Commissie heeft een aantal categorieën milieubeschermings en energiemaatregelen geïdentificeerd waarvoor staatssteun, onder bepaalde voorwaarden, op grond van artikel 107, lid 3, punt c), van het Verdrag verenigbaar kan zijn met de interne markt:

1. steun voor de reductie en verwijdering van broeikasgasemissies, onder meer via steun voor hernieuwbare energie en energie-efficiëntie;
2. andere steun voor de reductie en verwijdering van broeikasgasemissies en voor energie-efficiëntie;
3. steun voor de verbetering van de energie- en milieuprestaties van gebouwen;
4. steun voor schone mobiliteit;
5. steun voor de aanschaf en leasing van schone voertuigen en schoon mobiel servicematerieel en voor retrofitting van voertuigen en mobiel servicematerieel;
6. steun voor de uitrol van oplaad- of tankinfrastructuur
7. steun voor hulpbronnenefficiëntie en ter ondersteuning van de transitie naar een circulaire economie;
8. steun voor het voorkomen of reduceren van verontreiniging dat niet afkomstig is van broeikasgassen;
9. steun voor het herstel van milieuschade, de rehabilitatie van natuurlijke habitats en ecosystemen of de bescherming of het herstel van de biodiversiteit en de uitvoering van nature-based solutions voor aanpassing aan en mitigatie van de klimaatverandering;
10. steun in de vorm van belasting- of heffingskortingen;
11. steun voor de zekerheid van de elektriciteitsvoorziening;
12. steun voor energie-infrastructuur;
13. steun ten behoeve van stadsverwarming en stadskoeling;
14. steun in de vorm van kortingen op elektriciteitsheffingen voor energie-intensieve gebruikers;
15. steun voor de sluiting van energiecentrales die kolen, turf of schalieolie verbranden en van mijnbouwactiviteiten in verband met de winning van kolen, turf of schalieolie;

In latere blogs zullen we de details van bepaalde steunmaatregelen specifiek voor bepaalde sectoren uiteenzetten.